Λογοθεραπεία

Η ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής, ομιλίας και μάσησης – κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, όπου η αιτία τους μπορεί να είναι νευρολογικής, εξελικτικής ή λειτουργικής προελεύσεως.

Στοχεύει στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας αλλά και στην καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής.
Από την ηλικία των δεκαοχτώ περίπου μηνών αναπτύσσεται και εξελίσσεται ο λόγος και η ομιλία του παιδιού. Κατακτά αρχικά τους ήχους, ύστερα τις λέξεις και, τέλος, μαθαίνει να φτιάχνει προτάσεις. Αν όμως η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας δεν εξελιχθεί σωστά, στην συνέχεια στο σχολείο θα δυσκολευτεί και να γράφει σωστά. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι, πολλά από τα παιδιά που έχουν μαθησιακές δυσκολίες στη σχολική ηλικία, είχαν προβλήματα λόγου στην προσχολική. Εάν ωστόσο τα προβλήματα λόγου εντοπιστούν πολύ νωρίς, μπορούν να ξεπεραστούν με τη βοήθεια ενός λογοθεραπευτή και οι πιθανότητες να παρουσιαστούν μαθησιακές δυσκολίες μειώνονται σημαντικά ή εάν τελικά παρουσιαστούν θα είναι πιο ήπιες και καλύτερα αντιμετωπίσιμες.

Ο γονέας συνήθως διαπιστώνει ότι το παιδί του έχει κάποιο πρόβλημα μάθησης, όταν αυτό έχει πια ξεκινήσει το σχολείο. Όμως, υπάρχουν ενδείξεις από πολύ μικρή ηλικία ότι το παιδί θα έχει δυσκολίες στα μαθήματα. Ήδη στην ηλικία των 2,5 ετών, η μη ανάπτυξη ομιλίας είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι . Αργότερα στην ηλικία των 4 περίπου ετών . η ακατάληπτη ή δυσκατάληπτη ομιλία  μπορεί να κρύβει μια φωνολογική διαταραχή που θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητά του παιδιού αργότερα να αποκωδικοποιεί σωστά συλλαβές και λέξεις που περιέχουν ήχους τους οποίους δυσκολευόταν να παράγει παλαιότερα. Άλλα προειδοποιητικά σημάδια είναι το φτωχό λεξιλόγιο και η δυσκολία του παιδιού να συντάξει σωστά προτάσεις.

Καθώς αναπτύσσεται, κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό εξέλιξης. Υπάρχουν όμως ορισμένα χρονικά όρια , τα λεγόμενα “αναπτυξιακά ορόσημα” που, όταν ξεπεραστούν, οι γονείς πρέπει να ζητήσουν τη γνώμη ειδικού. Αν η ομιλία και ο λόγος ενός παιδιού υστερούν σημαντικά από το επίπεδο της ομιλίας και του λόγου των παιδιών της ηλικίας του η σκέψη ότι : «δεν πειράζει, μικρό είναι, θα μιλήσει αργότερα», θα μπορούσε να στερήσει από το παιδί πολύτιμο χρόνο και την ευκαιρία να λάβει έγκαιρα τη σωστή θεραπεία σε περίπτωση που την χρειάζεται.

ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΤΑ  ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΟΓΟΥ & ΟΜΙΛΙΑΣ

ΑΠΟ 3 ΜΗΝΩΝ

• Πραγματοποιεί βλεμματική επαφή
• Πραγματοποιεί διαφορετικό κλάμα για διαφορετικά αιτήματα π.χ. άλλο κλάμα όταν πεινάει, άλλο όταν είναι κουρασμένο
• Μουρμουρίζει και χαμογελάει

ΑΠΟ 6 ΜΗΝΩΝ

• Αρχίζει να χρησιμοποιεί γλωσσικά σύμφωνα στο μπαμπάλισμά του, π.χ. «ντα, ντα, ντα»

• Χρησιμοποιεί διαφορετικών ειδών ήχους για να εκφραστεί συναισθηματικά
• Μπαμπαλίζει για να τραβήξει την προσοχή

ΑΠΟ 9 ΜΗΝΩΝ

• Μιμείται ήχους
• Χρησιμοποιεί αυξημένη ποικιλία ήχων και συνδυασμούς συλλαβών στο μπαμπάλισμα
• Ανταποκρίνεται και συμμετέχει στον τύπο της αμφίδρομης επικοινωνίας

ΑΠΟ 12 ΜΗΝΩΝ

• Κάνει σωστή εννοιολογική χρήση στο «μαμά» «νταντά»
• Μιμείται λεκτικούς ήχους
• Το μπαμπάλισμα περιλαμβάνει ήχους και ρυθμούς ομιλίας

ΑΠΟ 15 ΜΗΝΩΝ

• Πιθανών να χρησιμοποιεί 5-10 λέξεις
• Μιμείται απλές λέξεις και δράσεις
• Συνδυάζει ήχους με χειρονομίες

ΑΠΟ 18 ΜΗΝΩΝ

• Επαναλαμβάνει λέξεις όταν πραγματοποιεί μία συζήτηση
• Ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις
• Συνεχίζει να παράγει μπαμπάλισμα με την μορφή λόγου

ΑΠΟ 21 ΜΗΝΩΝ

• Χρησιμοποιεί τουλάχιστον 50 λέξεις
• Μιμείται σε σταθερή βάση νέες λέξεις
• Ονοματίζει αντικείμενα και εικόνες

ΑΠΟ 24 ΜΗΝΩΝ

• Χρησιμοποιεί χειρονομίες και λέξεις κατά το συμβολικό παιχνίδι
• Αρχίζει να χρησιμοποιεί φράσεις με 2 λέξεις
• Χρησιμοποιεί απλές αντωνυμίες (εμένα, εσένα, δικό μου)

ΑΠΟ 30 ΜΗΝΩΝ

• Χρησιμοποιεί σε σταθερή βάση φράσεις με 2-3 λέξεις
• Χρησιμοποιεί το «μέσα σε» και το «πάνω σε»
• Τουλάχιστον το 50% του λόγου είναι κατανοητό από τον φροντιστή

ΑΠΟ 36 ΜΗΝΩΝ

• Απαντάει σε ερωτήσεις «Τι» και «που»
• Χρησιμοποιεί πληθυντικό, π.χ. «σκυλιά»
• Το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας είναι κατανοητό από τον φροντιστή

* Σε πρόωρα μωρά γίνεται διόρθωση της ηλικίας.

Πηγή www.Pathways.org *επισκεφτείτε το www.Pathways.org για να βρείτε περισσότερες ΔΩΡΕΑΝ πηγές σχετικά με την παιδική ανάπτυξη.

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΚΟΗΣ & ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΑΠΟ 3 ΜΗΝΩΝ

• Στρέφει το κεφάλι προς ήχους και φωνές
• Παραμένει ήσυχο ή χαμογελάει σαν ανταπόκριση σε ήχους ή φωνές
• Εκδηλώνει ενδιαφέρων για πρόσωπα

ΑΠΟ 6 ΜΗΝΩΝ

• Ακούει και ανταποκρίνεται όταν του μιλάνε
• Αντιδράει σε ξαφνικούς ήχους και θορύβους
• Παρατηρεί αντικείμενα που παράγουν ήχους

ΑΠΟ 9 ΜΗΝΩΝ

• Αναγνωρίζει τον ήχο του ονόματός του
• Παρατηρεί γνώριμα αντικείμενα και ανθρώπους όταν κατονομάζονται
• Κατανοεί λεκτικές εντολές που συνοδεύονται με κινητική δράση

ΑΠΟ 12 ΜΗΝΩΝ

• Ανταποκρίνεται στο «όχι»
• Ανταποκρίνεται σε απλές οδηγίες π.χ. «Έλα εδώ»
• Παρατηρεί που κοιτάτε και που δείχνετε

ΑΠΟ 15 ΜΗΝΩΝ

• Ακολουθεί απλές οδηγίες σε σταθερή βάση
• Δείχνει ενδιαφέρον για εικόνες
• Μπορεί να αναγνωρίσει 1-2 σημεία του σώματος όταν κατονομάζονται

ΑΠΟ 18 ΜΗΝΩΝ

• Δείχνει γνώριμα αντικείμενα και ανθρώπους σε φωτογραφίες
• Κατανοεί το «μέσα σε» και το «πάνω σε»
• Σε ερωτήσεις που απαντώνται με Ναι/ Όχι, κουνάει το κεφάλι του/νεύμα

ΑΠΟ 21 ΜΗΝΩΝ

• Κατανοεί απλές αντωνυμίες (εμένα, εσένα, δικό μου)
• Αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα νέες λέξεις
• Αναγνωρίζει 3-5 σημεία του σώματος όταν κατονομάζονται

ΑΠΟ 24 ΜΗΝΩΝ

• Κατανοεί λέξεις που δηλώνουν κάποια δράση
• Πραγματοποιεί οδηγίες που αποτελούνται από 2 σκέλη που είναι σχετικά μεταξύ τους π.χ. «Σήκωσε το μπουφάν σου και φέρε το σε εμένα»
• Απολαμβάνει να ακούει ιστορίες

ΑΠΟ 30 ΜΗΝΩΝ

• Πραγματοποιεί οδηγίες που αποτελούνται από 2 σκέλη που μπορεί να είναι και άσχετα μεταξύ τους π.χ. «Δώσε μου την μπάλα και πήγαινε να φέρεις το μπουφάν σου»
• Κατανοεί βασικά ουσιαστικά και αντωνυμίες
• Κατανοεί το «δικό μου» και το «δικό σου»

ΑΠΟ 36 ΜΗΝΩΝ

• Κατανοεί τις περισσότερες απλές προτάσεις
• Απλή κατανόηση εννοιών συμπεριλαμβανομένου χρωμάτων, χώρου και χρόνου
• Κατανοεί ερωτήσεις τύπου «Γιατί»

* Σε πρόωρα μωρά γίνεται διόρθωση της ηλικίας.

Πηγή www.Pathways.org

*επισκεφτείτε το www.Pathways.org για να βρείτε περισσότερες ΔΩΡΕΑΝ πηγές σχετικά με την παιδική ανάπτυξη.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΛΟΓΟΥ 

Δυσκολία στην παραγωγή ήχων/φωνημάτων

Είναι σημαντικό να έχει ξεπεραστεί μέχρι το παιδί να πάει στο σχολείο καθώς αργότερα θα μπορούσε να αντιμετωπίζει πρόβλημα στο να γράψει τα αντίστοιχα γράμματα της αλφαβήτου. Αν, για παράδειγμα, δεν μπορεί να αρθρώσει το φώνημα «Θ» και το μπερδεύει με το φώνημα ” Σ”   μπορεί να το συγχέει και γραπτά  («σέλω» αντί «θέλω»).

Φτωχό λεξιλόγιο και σημασιολογικές δυσκολίες

Όσο περισσότερες λέξεις κατακτά το παιδί, τόσο αναπτύσσεται η σκέψη του. Όμως είναι πιθανό να  έχει ικανοποιητικό λεξιλόγιο αλλά να μην αντιλαμβάνεται σωστά τη σημασία των λέξεων. Να έχει δηλαδή δυσκολία στην σημασιολογία . Αν ένα παιδί έχει φτωχό λεξιλόγιο, δυσκολία στην κατανόηση των λέξεων ή δυσκολία στην ανάκληση λέξεων, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει δυσκολία και στη γραπτή έκφραση. Ο λογοθεραπευτής είναι αρμόδιος να κάνει τη διάγνωση.

Δυσκολίες σε επίπεδο γραμματικής και σύνταξης

Αν το παιδί κάνει λάθη στη γραμματική ή στο σχηματισμό των προτάσεων, είναι πιθανό να έχει δυσκολία και στη γραπτή έκφραση. Για παράδειγμα, αν  όταν μιλάει δεν χρησιμοποιεί σωστά τα άρθρα, τις καταλήξεις ρημάτων, τον πληθυντικό των ουσιαστικών ή τις αντωνυμίες, πιθανόν να χρειάζεται την βοήθεια λογοθεραπευτή καθώς αντίστοιχες δυσκολίες πιθανόν να αντιμετωπίσει και στο γραπτό λόγο.

Δυσκολίες στην πραγματολογία και στην κοινωνική χρήση της γλώσσας

Τα παιδιά, από πολύ νωρίς αναμένεται να έχουν καταλάβει ότι δεν πρέπει να διακόπτουν τους άλλους όταν μιλάνε και  ότι πρέπει να περιμένουν τη σειρά τους. Επίσης, θα πρέπει να έχουν αντιληφθεί πόση απόσταση είναι κατάλληλη ή αποδεκτή να διατηρούν από τον συνομιλητή τους καθώς και το βαθμό φυσικής επαφής που πρέπει να έχουν ανάλογα με το πρόσωπο και την σχέση που έχουν με αυτό. Δυσκολίες στις παραπάνω δεξιότητες χρήζουν διερεύνησης. Επίσης, η δυσκολία του να αντιλαμβάνονται το χιούμορ ή το μεταφορικό λόγο θα μπορούσε να είναι ανησυχητική. Σε τέτοιου είδους παρανοήσεις των κανόνων κοινωνικής χρήσης του λόγου είναι πιθανό να  κρύβονται και προβλήματα λόγου αλλά και άλλου τύπου αναπτυξιακές διαταραχές.